Kontak Lensler ve Kullanım Alanları
Gözün kırma kusurlarını düzeltmek için kornea ön yüzeyine takılan özel maddelerden üretilen merceklere genel olarak “kontak lens” denilmektedir. Bu lensler kornea ön yüzeyine yerleÅŸtirilerek, gözün kırma kusurunu optik kırıcılıkları sayesinde düzelterek daha net görmeyi saÄŸlar.
Günümüzde, dış görünüÅŸ ve gözlük takmanın verdiÄŸi rahatsızlık kontak lens kullanımının baÅŸlıca nedenidir. Sportif faaliyetler, yoÄŸun çalışma temposu veya gözlük kullanmak istemeyen kiÅŸiler kontak lens kullanmayı tercih etmektedir.
Kontak Lens Nedir?
Kontak lens gözün korneasına takılan tıbbi bir protezdir. Gözün korneasına doÄŸrudan temas ettiÄŸi için mutlaka göz hekimi muayenesi ile denenmeli ve doktor reçetesi ile yalnızca optik maÄŸazalardan satın alınmalıdır.
Kontak lensler çoÄŸunlukla gözün kırma kusurunu düzelterek daha net görmeyi saÄŸladıkları için kullanılırlar. Ancak gözde farklı renkleri deneyimlemek üzere estetik amaçlı kullanımı da oldukça yaygındır.
Oransal olarak daha az olsa da gözde farklı saÄŸlık nedenleriyle kullanılan baÅŸka lens çeÅŸitleri de bulunmaktadır.
Kontak lensler, korneanın üzerinde duracak ÅŸekilde tasarlanmışlardır. Esas olarak gözün ön kısmını kaplayan gözyaşı zarına yapışarak ve biraz da göz kapaklarının basıncı ile yerinde dururlar. Göz kırpıldıkça göz kapağı kontak lensin yüzeyinde kayarak, lensin hafifçe hareket etmesine neden olur. Bu hareket gözyaÅŸlarının gerekli kayganlığı saÄŸlamasına izin verir ve birikintilerin yıkanarak atılmasına yardımcı olur.
Kontak lensler, kornea yüzeyine yerleÅŸtirilerek gözdeki kusurların tashihi veya bazı hastalıkların tedavisi için kullanılan lenslerdir. Refraksiyon ve optikle ilgili ilkeler gözlüklere benzer ÅŸekilde kontak lenslere de uygulanır. Bunlar, miyopi ve hipermetropi derecesine göre kornea eÄŸriliÄŸini bir kontak lens yüzeyi ile deÄŸiÅŸtirerek var olan kusuru düzeltirler. Astigmatizmaların çoÄŸunlukla kornea ön yüzeyinin çarpıklığı sonucu oluÅŸmasından dolayı ya sert kontak lenslerin kullanılması ya da özel olarak astigmatizmaya yönelik üretilmiÅŸ yumuÅŸak lenslerin kullanılması gerekir. Miyop veya hipermetroplar için üretilmiÅŸ ve fiyatı cazip olan yumuÅŸak kontak lensler en fazla -1,0 diyoptri kadar bir astigmatizmayi düzeltebilirler. Küçük numaralarda gözlük ve kontak lens numaraları aynı iken numara arttıkça miyopların gözlüÄŸe göre daha küçük, hipermetropların ise daha büyük numaralı bir lens kullanmaları gerekir.
Son yıllarda kontak lens teknolojisi çok geliÅŸmiÅŸ ve lenslerin kullanımını kolaylaÅŸtıran ve kullanım süresini uzatan yeni tasarım ve materyaller geliÅŸtirilmiÅŸtir.
Kontak lens kullanımının saÄŸladığı bir çok fayda bulunmaktadır. Ancak hijyene dikkat edilmesi son derece önemlidir. Bu nedenle kontak lens kullanan kiÅŸilerin lens kullanımı sırasında dikkatli olmaları ve ayrıca lenslerinin bakımını da düzenli bir ÅŸekilde yapmaları gerekmektedir.
Kontak Lens Gözde Nerede Durur?
Kontak lensler, korneanın üzerinde duracak ÅŸekilde tasarlanmışlardır. Esas olarak gözün ön kısmını kaplayan gözyaşı zarına yapışarak ve biraz da göz kapaklarının basıncı ile yerinde dururlar.
Göz kırpıldıkça göz kapağı kontak lensin yüzeyinde kayarak, lensin hafifçe hareket etmesine neden olur. Bu hareket gözyaÅŸlarının gerekli kayganlığı saÄŸlamasına izin verir ve birikintilerin yıkanarak atılmasına yardımcı olur.
Lens için gözyaşı çok önemlidir. Her göz kırpışta lensin yüzeyini yıkar.
Gözyaşı su, lipid, mukoza, protein ve artık tortular içerir. Bu tortular lens yüzeyine yapışır ve birikme yapar. Bu nedenle kontak lens bakımını doÄŸru ÅŸekilde yapmak hem gözü korumak açısından, hem de lensin daha uzun süreli kullanılması açıcından çok önemlidir.
Kontak Lensin Tercih Nedenleri
Kontak lens, genel olarak gözlük takmak istemeyenler tarafından talep edilir. Gözlük kullanmamanın altında yatan ana sebep ise çoÄŸunlukla estetik kaygılardan kaynaklanır. KiÅŸiler sosyal veya iÅŸ hayatında gözlüklerin çerçevelerinden bir kaçış yapmakta ve lens tercih etmektedir. Bu yüzden bu konu, kontak lens kullanımının baÅŸlıca nedeni haline gelir. Özellikle yüksek dereceli göz kusurlarında yine lens kullanımına raÄŸbet olmaktadır. Kalın gözlük camları yerine göze yakından bakılmadıkça fark edilmeyen bir lens kullanmak görünüm açısından faydalı olmaktadır.
​
Oysa kontak lens sadece estetik kaygıları gideren bir araç deÄŸildir, gözlük kullanıcılarına görünüme ek olarak saÄŸladığı bir çok avantajları vardır.
​
Gözlük camları nesneleri bir mercek misali büyütürken lens kullanımında bu büyütme oranı oldukça düÅŸüktür. Yine teknik bir lens faydası da; gözlük camlarının çevresinde camın dışında bir görme alanının bulunmasıdır. Lens için görüÅŸ alanı dışında bir alan olması söz konusu deÄŸildir.
​
Lens kullanımı, ayrıca göz kusurlarını gidermede, gözlük kullanımından daha iyi sonuçlar verebilmektedir. Lens, bunun gibi birçok konuda gözlük kullanımına göre avantajlara sahiptir. Bu avantajlar aÅŸağıda kategorize edilmiÅŸtir.
Kontak Lensin Kullanım Avantajları
Kontak lens gözlük kullanımı ile karşılaÅŸtırıldığında saÄŸladığı bir çok ekstra avantaj bulunmaktadır.
Ancak unutulmamalıdır ki gözlük en güvenilir görme aracıdır. Bu bilgi ışığında kontak lensin avantajlarını deÄŸerlendirmek daha doÄŸru bir yaklaşımdır.
​
Göz kırma kusuru için kontak lens kullanan kiÅŸilerin mutlaka yedek gözlüklerinin olması gerektiÄŸini ve günün belli saatlerinde kontak lens kullandıktan sonra gözlerini dinlendirmek için gözlük kullanımına geçmeleri daha uzun yıllar boyunca kontak lens kullanmalarını mümkün kılacaktır.
GörüÅŸ Avantajı
-
Gözlüklere göre daha geniÅŸ bir görüÅŸ alanı saÄŸlar.
-
Kenar görüntüsünü engelleyecek çerçeveler yoktur.
-
Optik düzeltme özellikleri bakışın her yerinde aynıdır.
-
Gözlükten daha iyi bir derinlik algılanması saÄŸlar.
-
Ä°ki göz arasında 4.00 diyoptri fark varsa mükemmel sonuç saÄŸlar.
GörünüÅŸ Avantajı
-
DoÄŸal görünüÅŸ saÄŸlar.
-
Psikolojik rahatlık hissettirir.
-
Gözlük kullanırken yaÅŸanabilen belirli sosyal dezavantajlar tersine dönebilir.
-
Kullanıcı ihtiyaçlarına karşılık verebilecek estetik anlamda renklilik ve çeÅŸitlilik bulunur.
-
Hiç kırma kusuru bulunmayan kiÅŸilerin (emetrop) dahi göz renklerini deÄŸiÅŸtirmek, gözlerini büyük göstermek gibi olanakları bulunur.
-
Ä°ki ayrı göz renginde eÅŸleme yapma ve/veya suni gözbebeÄŸi yaratma olanakları yaratır.
-
Yakını görme sorunu olanlar için gözlükle makyaj yapmak çok zordur, kontak lens göz makyajı yapmaya olanak saÄŸlar.
Kullanım Avantajı
-
Islanıp leke olmazlar.
-
Terleme ya da buhardan etkilenmezler, buÄŸulanmazlar.
-
Burundan aşağı kaymazlar.
-
Kulaklarda, ÅŸakaklarda ve burunda basınç yapıp rahatsız etmezler.
-
Spor gibi hareketli faaliyetlerde serbest hareket olanağı sağlarlar.
Mesleki Avantajlar
-
Cerrahi müdahale yapan tıp çalışanları, fotoÄŸrafçılar, makyözler, mikroskop, teleskop gibi aletleri kullanan bilim insanları için daha kullanışlıdır.
-
Sık sık iç-dış mekan deÄŸiÅŸtirmek durumunda olan polis memurları, postacılar, kargo elemanları, teslimat yapan kuryeler, satıcılar için kullanışlıdır .
-
Sporla uÄŸraÅŸanlar için idealdir.
-
EÄŸlence sektöründe çalışanlar ve dış görünüÅŸüne önem verenler tarafından tercih edilirler.
-
DoÄŸrudan göz teması kurmayı önemseyenler için kullanışlıdır.
Güvenli Kullanım Avantajları
-
Çevre ile kornea arasında koruyucu bir engel olması göz açısından güvenlidir.
-
Bir kaza anında yaralanma ve kırılma olasılığı yoktur.
Yukarıda sayılan avantajlar kontak lensin tercih edilmesinde önemli unsurlardır. Bugünün geliÅŸmiÅŸ teknolojisinde üretilen kontak lensler kullanıcılara bir çok kolaylık saÄŸlamaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki gözlük en güvenli görme aracıdır ve düzenli numaralı kontak lens kullanan herkesin mutlaka gözünü dinlendirmek için bir yedek gözlüÄŸü bulunmalıdır. Unutulmayacak ikinci önemli konu da kontak lenslerin uzun yıllar boyunca konforla kullanılmasının ancak doÄŸru ÅŸekilde ve talimatlara uyarak kullanılmasıyla mümkün olmasıdır.
​
Kontak lens kullanıcılarının hijyen kurallarına uymaları, kontak lens kullanım koÅŸullarına uygun hareket etmeleri ve kontak lensleri doktor reçetesiyle optisyenlik müesseselerinden satın almaları bu avantajlardan uzun yıllar boyunca yararlanmaları açısından çok önem taşır.
Kimler Kontak Lens Kullanamaz?
Gözlük ve kontak lens refraktif kusurlarda görmeyi kolaylaÅŸtırıcı görme araçlarıdır ve her ikisi de kurallarına uygun olarak kullanıldığında kullanıcılarına keskin görüÅŸ ve konfor saÄŸlar. Kontak lens, genel olarak gözlük takmak istemeyenler tarafından talep edilir. Gözlük kullanmamanın altında yatan ana sebep ise çoÄŸunlukla estetik kaygılardan kaynaklanır. Ancak kontak lens bundan çok daha fazla avantajlar içerir. Yine de kontak lens gözün korneasına doÄŸrudan temas eden bir tıbbi protez olduÄŸu için bazı kiÅŸilerin kontak lens yerine gözlük kullanmaları gerekir.
​
Göz yapınızın ve göz saÄŸlığınızın kontak lens kullanımına elveriÅŸli olup olmadığını size göz hekiminiz söyleyecektir. Bu nedenle gözünüzde miyopi, hipermetropi, astigmatizm gibi kırma kusuru olmasa bile, sadece göz renginizi deÄŸiÅŸtirmek için kozmetik amaçlı kontak lens bile kullanmak istediÄŸinizde herhangi bir adım atmadan önce mutlaka göz hekiminize baÅŸvurmalısınız.
​
Öncelikle kontak lens kullanmak için eriÅŸkin bir yaÅŸa gelmiÅŸ olmak lazım. Hijyen koÅŸullarına iyi uyabilecek yaÅŸa gelmemiÅŸ çocukların kontak lens kullanması sakıncalıdır. Genellikle önerilen kontak lense baÅŸlama yaşı 14-15'dir ancak bu yaÅŸa gelen gençlerin yine de göz hekiminin muayenesi sonucunda kontak lens kullanıp kullanamayacağına karar verilir.
Gözün yapısının lens kullanmaya uygun olması gereklidir. Kullanıcının gözünde baÅŸka hastalıklar varsa kontak lens ile etkileÅŸip göz içerisinde enfeksiyonlara neden olabilir. Bu nedenle yaşı kaç olursa olsun tüm kullanıcıların önce göz muayenesi olup göz yapılarının kontak lens kullanımına uygun olup olmadığı tespit edilmelidir.
Çok ileri yaÅŸta olan ve kendini kontrol edemeyen insanlara da kontak lens reçetesi yazılmaz. Yatalak hastaların da kontak lens kullanımı sakıncalıdır. Çünkü bu durumlarda kontak lens kullanımındaki en ufak bir yanlışlık iltihaplanmaya neden olabilir.
Kontak lenste numara sınırlaması yoktur, çok düÅŸük göz numaralarından çok yüksek göz numaralarına kadar herkes lens kullanabilir. Hatta yüksek numaralarda lens kullanmak daha avantajlıdır.
​
Kontak lens kullanmadan herkes mutlaka bir göz hekimine muayene olmalıdır. Türkiye'de kontak lens doktor reçetesiyle yalnızca optik maÄŸazalardan alınmalıdır. Internetten online kontak lens satışı ile sahte, kaçak ya da süresi geçmiÅŸ lens alıyor olabilirsiniz ve çok çeÅŸitli saÄŸlık riski ile karşı karşıya kalabilirsiniz.